ماجرای جنجال سایت های قمار و شرط بندی
روزنامه اعتماد: بانك مركزي از امكان شناسايي هوشمند درگاه‌هاي مرتبط با قمار و شرط‌بندي خبر داده است. بنا بر اعلام اخير روابط عمومي بانك مركزي، علاوه بر تشكيل كارگروه تخصصي براي مقابله با درگاه‌هاي مرتبط با قمار و شرط‌بندي، همكاري مشتركي هم با پليس فضاي توليد و تبادل اطلاعات (فتا)، مركز مبارزه با پولشويي وزارت اقتصاد و معاونت فضاي مجازي دادستاني كل كشور در جريان است، علاوه بر آنكه آيين‌نامه «مبارزه با سايت‌هاي شرط‌بندي و قمار» توسط بانك مركزي تدوين و به شبكه بانكي ابلاغ شده تا شناسايي هوشمند سايت‌هاي قمار و شرط‌بندي را تسهيل كند.بنا به اعلام بانك مركزي، نه تنها صاحبان سايت‌هاي شرط‌بندي كه با اجاره سايت‌هاي كسب و كار پربازديد يا اجاره كارت‌هاي بانكي با وعده پرداخت‌هاي كلان مرتكب جرم مي‌شوند، قماربازاني هم كه وارد اين سايت‌ها شده و اقدام به قمار آنلاين مي‌كنند، در مراحل شناسايي هوشمند، تحت پيگرد قضايي قرار خواهند گرفت.مقابله با سايت‌هاي قمار و شرط‌بندي آنلاين، از نيمه تابستان سال گذشته و به دنبال صدور بخشنامه دادستان كل كشور شدت گرفت.اين بخشنامه علاوه بر آنكه هرگونه پيش‌بيني نتايج مسابقات ورزشي به ازاي اخذ وجه از كاربران اينترنت و فضاي مجازي و پرداخت جايزه به برندگان را، مصداق قمار دانسته و ارتكاب قمار با هر وسيله و ابزاري ولو در فضاي مجازي و سايت‌هاي قمار را حرام و جرم محسوب كرده، طراحي و راه‌اندازي سايت قمار را همپاي داير كردن مكان براي قماربازي و مشمول ماده ۷۰۸ قانون مجازات اسلامي (بخش تعزيرات) برشمرده علاوه بر اينكه شرط‌بندي بر نتايج هر مسابقه ولو با عنواني غير از «قمار» را حرام و مصداق بارز تحصيل مال از طريق نامشروع و مشمول ماده ۲ قانون تشديد مجازات مرتكبان ارتشاء، اختلاس و كلاهبرداري اعلام كرده است. در بندهاي ديگر از اين بخشنامه، اقدام افرادي كه كارت بانكي خود را به هر نحو براي وصول هزينه شركت در قمار و شرط‌بندي نتيجه مسابقات در اختيار ديگري قرار دهند و همچنين، هر شخصي كه در طراحي سايت يا اجاره فضاي ميزباني همكاري داشته باشد، به علت تسهيل وقوع جرم، مصداق معاونت در جرم خواهد بود.تابستان امسال، رييس پليس سايبري كشور با استناد به تاكيد مواد 705 تا 711 قانون مجازات اسلامي درباره جرم انگاري هر نوع قمار ولو قمار اينترنتي در ايران، از مسدود كردن ۳۰ هزار سايت و شناسايي 6 هزار سايت مرتبط با قمار و شرط‌بندي و تشكيل 2 هزار و 884 پرونده قضايي از ابتداي سال 98 تا تير ماه 99 خبر داد.سردار وحيد مجيد چندي قبل هم ضمن تاكيد بر افزايش صعودي سايت‌هاي قمار و شرط‌بندي از سال 96 تاكنون، دليل رشد فعاليت اين شبكه‌ها را، افزايش تعداد كاربران اينترنت و شبكه‌هاي اجتماعي مثل اينستاگرام و تلگرام در كشور اعلام كرده و گفته بود: «در سال 90، تعداد اين سايت‌ها به تعداد انگشتان دست هم نبود ولي در سال‌هاي ۹۷ و ۹۸، ۹۵۰۰ سايت فعال در اين حوزه را شناسايي كرديم و ۱۹۲۰متهم دستگير و تحويل مقام قضايي شدند. در 8 ماه امسال هم 3هزار و 500 سايت شرط‌بندي را شناسايي و ۶۰۳ متهم را در اين رابطه دستگير كرديم. البته دستگير‌شدگان، سرپل‌هاي ارتباطي در داخل كشور هستند اما افرادي كه در خارج از كشور اين شبكه‌ها را هدايت مي‌كنند هم، تحت پيگرد قرار مي‌دهيم چنانكه چندي قبل يكي از اين سركرده‌ها را در خارج از كشور دستگير كرديم و به ايران بازگردانديم و حالا هم يكي ديگر از سركرده‌ها با لقب پدرخوانده سايت‌هاي شرط‌بندي، در تركيه زندگي مي‌كند كه اقدامات لازم قضايي – پليسي براي بازگرداندن او و همدستانش به كشور انجام شده و پيگير آن هستيم.»ظرف روزهاي گذشته، گزارش‌هايي در خبرگزاري فارس و خبرگزاري ايلنا درباره مالباختگان سايت‌هاي شرط‌بندي و قمار اينترنتي منتشر شد و تعدادي از مالباختگان، در اين گزارش‌ها، حكايت از دست دادن سرمايه و معتاد شدن به برد و باخت‌هاي بي‌سرانجام در شرط‌بندي‌هاي مجازي را نقل كرده بودند. يكي از قربانيان اين اعتياد خاموش، در اين گزارش‌ها نقل مي‌كند كه: «كار درست و حسابي نداشتم. پدرم راننده تاكسي بود. صبح‌ها او روي ماشين كار مي‌كرد و بعدازظهرها من. وسوسه شدم و با مشخصات پدرم ID ساختم و عضو سايت شرط‌بندي شدم. شماره كارت پدرم را وارد كردم و دو هفته بازي كردم. يكي- دو برد سبك هم داشتم، پولش را هم برايم ريختند. اما فقط مي‌خواستند اعتمادم را جلب كنند. در اين فكر بودم كه چطور پدرم را راضي كنم تا وامي را كه از تاكسيراني گرفته به من بدهد تا با آن شرط‌بندي كنم، اما هكرهاي سايت شرط‌بندي، خودشان زحمت برداشت از حساب او را كشيده بودند و حساب پدرم را هك كردند. من ماندم و شرمندگي و دفترچه اقساط پرداخت نشده.»يكي ديگر از مالباختگان هم روايت خود از باخت سرمايه‌اش در قمار اينترنتي را چنين تعريف كرده است: «شگرد سايت‌هاي شرط‌بندي اين است كه وقتي شخصي براي اولين بار و با رقم پايين عضو سايت شود، با رقم‌هاي پايين چند بار به كاربر برد مي‌دهد تا اعتمادش جلب شود و از نظر روانشناسي او را معتاد قمار مي‌كند. وقتي طرف اعتماد كرد و براي به دست آوردن پول بيشتر، حساب را با مبلغ بالا شارژ كرد آن وقت است كه او را به خاك سياه مي‌نشاند.كازينو آنلاين را طوري دستكاري مي‌كنند كه تو ببازي. البته وقتي هم برنده مي‌شوي مثل آب خوردن پولت را بالا مي‌كشند و نمي‌تواني برداشت كني. من اوايل شبي دو ميليون حسابم را شارژ مي‌كردم. يك شب بازي را بردم و موجودي را به 5 ميليون تومان رساندم.وقتي خواستم يك ميليون از اين مبلغ را برداشت كنم ديدم موجودي حسابم در سايت صفر شده است. اسكرين‌شات گرفتم و به ادمين سايت پيام دادم و پرسيدم چرا حسابم صفر شده. نوشت حتما قواعد بازي را رعايت نكردي….. من معتاد قمار شده بودم. با اينكه ديدم پولم را در سايت بالا كشيدند اما كوتاه نيامدم و باز هم بازي كردم. تا جايي پيش رفتم كه در يك هفته 130 ميليون تومان پولم را در سايت از دست دادم و باختم. خانواده‌ام متوجه ماجرا شدند و اوضاع خانه به هم ريخت. خودم هم خسته شده بودم.اين باخت سنگين حالم را حسابي بد كرده بود و همان شب تصميم گرفتم دور سايت شرط‌بندي را براي هميشه خط بكشم. صبح با صداي پيامك گوشي از خواب بيدار شدم و با ديدن پيامك برداشت 70 ميليون تومان از حسابم شوكه شدم. ساعت 6 صبح، هكرهاي سايت شرط‌بندي‌دار و ندارم را بالا كشيدند.»در گزارش‌هاي منتشر شده در خبرگزاري‌هاي ايلنا و فارس، ادعا شده كه سايت‌هاي شرط‌بندي و قمار آنلاين، با استفاده ابزاري از برخي چهره‌هاي سرشناس هنري يا ورزشي كه به خارج از ايران مهاجرت كرده‌اند، هواداران آنها را فريب داده و به ورود به دنياي فاني و بي‌بازگشت قمار آنلاين ترغيب مي‌كنند. در اين گزارش‌ها همچنين ادعا شده كه اين چهره‌هاي سرشناس كه تا چندي قبل هم، هنرمندان و ورزشكاران موفقي در ايران بودند اما به هر دليلي، مهاجرت به كشورهاي همسايه را ترجيح دادند، با تبليغات واقعي يا غيرواقعي درباره كسب سودهاي هنگفت و ميلياردي از شرط‌بندي آنلاين، با صاحبان سايت‌هاي شرط‌بندي، همدست مي‌شوند و با تبليغاتي كه اثبات صحت و سقمش هم براي هواداران آنها ممكن نيست، هزاران جوان را به عضويت در سايت‌هاي شرط‌بندي و قمار آنلاين در كشور ترغيب مي‌كنند. در اين گزارش‌ها، اين نكته بسيار نگران‌كننده هم مورد هشدار قرار گرفته كه با وجود دستيابي پليس فتا و ساير دستگاه‌هاي مقابله به برخي گردانندگان اين سايت‌ها و شناسايي و دستگيري آنها، هيچ عدد دقيقي از گردش مالي واقعي قمار آنلاين و شرط‌بندي در فضاي مجازي وجود ندارد چون سران اصلي اين سايت‌ها، به روال معمول تمام جرايم زيرزميني، صاحبان قدرت و ثروت هستند كه با استفاده از نفوذ خود، سپري غيرقابل نفوذ براي خود مي‌سازند و بنابراين، حالا و ظرف اين دهه، شرط‌بندي در فضاي مجازي در ايران، از آن دسته جرايم سازمان يافته‌اي است كه صاحب اتاق فكر و مجهز به گردانندگان بومي براي اداره روند داخلي سايت و متكي به شبكه بين‌المللي براي پولشويي و ذخيره سود اصلي اين جرم سازمان يافته است.در يكي از گزارش‌هاي منتشر شده در خبرگزاري فارس، خبرنگار در لباس بازيكن وارد يك سايت شرط‌بندي شده و مراحل ورود و شروع بازي را مرحله به مرحله چنين تعريف مي‌كند:« از سر كنجكاوي يا با روياي يك شبه پولدار شدن، يكي از پيچ‌هاي دلال‌هاي قمارباز را بالا مي‌كشيد و وارد يكي از سايت‌هاي شرط‌بندي مي‌شويد. ورود به اين سايت‌ها مثل آب خوردن است. طبق قانون، فعاليت سايت‌هاي شرط‌بندي در ايران ممنوع است اما از آنجا كه سرور بسياري از سايت‌هاي شرط‌بندي فارسي‌زبان در خارج از ايران اداره مي‌شود، حتي در صورت مسدود شدن دامنه آنها در ايران، كاربران با استفاده از فيلترشكن مي‌توانند وارد سايت شوند. مشخصات را وارد مي‌كنيد. بدون هيچ مشكلي هر ايميل و شماره همراهي كه تمايل داريد را در سايت ثبت مي‌كنيد. از تاييديه هم خبري نيست.حالا نوبت شارژ حساب است. براي آنكه پا پس نكشيد، با مبلغ كم مي‌توانيد به جمع قماربازان مجازي وارد شويد، حتي با 20 هزار تومان. براي شارژ كردن حساب هم هيچ راهي نداريد جز اينكه به درگاه بانكي وصل شويد و اطلاعات كارت‌تان را وارد كنيد، همه اطلاعات كارت‌تان. از شماره كارت تا رمز دوم و رمز اينترنتي. درگاه‌هاي بانكي كه با سايت‌هاي شرط‌بندي كار مي‌كنند، يا جعلي است يا اجاره‌اي و ناامن. حالا پول قرار است به حساب كجا واريز شود؟ حساب‌هاي اجاره‌اي! مديران سايت‌هاي شرط‌بندي فكر همه جا را كرده‌اند و براي جلوگيري از مسدود شدن حساب سايت توسط پليس فتا، از حساب‌هاي اجاره‌اي استفاده مي‌كنند؛ صدها حساب اجاره‌اي كه براي افراد معمولي است؛ افراد داوطلب با واسطه با سايت كار مي‌كنند، حساب‌شان را اجاره مي‌دهند و درصد ناچيزي از تراكنش‌ها مي‌شود سهم آنها در اين پولشويي. هر سايت شرط‌بندي چندين پشتيبان آنلاين دارد. پشتيبان آنلاين موظف است در كوتاه‌ترين زمان شماره كارت را براي شما ارسال كند. صاحبان حساب‌ها هم هيچ اختياري براي برداشت و انتقال پول ندارند. علاوه بر پشتيبان، هر سايت شرط‌بندي ادمين‌هايي در ايران دارد. كار اين ادمين‌ها حساب به حساب كردن مبالغ است. پشت سايت‌هاي شرط‌بندي يك شبكه پولشويي در داخل كشور وجود دارد. واسطه‌هاي اين پولشويي، سرمايه ايرانيان را تبديل به ارز كرده و توسط صرافي‌هاي خاص به حساب صاحب اصلي مديران سايت شرط‌بندي در خارج از ايران حواله مي‌كنند. بعد از ثبت نام شما در سايت شرط‌بندي، شارژ حساب كاربري و وارد كردن اطلاعات كارت‌تان، بازي تازه شروع مي‌شود.مديران سايت‌هاي شرط‌بندي قواعد بازي را خيلي خوب بلدند. آنها كاربران تازه وارد را كه با مبالغ پايين حساب‌شان را شارژ كرده‌اند با چند برد و زياد شدن پول در بدو ورود به دنياي قمار آنلاين سر ذوق مي‌آورند. نوجواني كه هنوز اول راه است، 20هزار تومان حساب كاربري‌اش را شارژ مي‌كند و با برد در چند شرط‌بندي، مانده حسابش در سايت به 200 هزار تومان مي‌رسد. اين پول براي كسب اعتماد، قابل برداشت است. حالا اين افزايش بي‌زحمت سرمايه اوليه، زيرزبان كاربر بخت برگشته مزه مي‌كند، با اين بردها تصور مي‌كند اگر همين طور ادامه دهد شايد بتواند در آينده‌اي نزديك پولدار شود. به همين راحتي در دام سايت‌هاي شرط‌بندي مي‌افتد و از هر كجا كه فكرش را مي‌كند پول جور مي‌كند براي ادامه شرط‌بندي؛ بي‌خبر از آنچه قرار است بر سرش بيايد. شرط‌بندي هميشه بر سر مبالغ پايين نيست. بسياري از كاربران همه دار و ندارشان را در قمار آنلاين از دست مي‌دهند. اين مالباخته‌ها كه دست‌شان از همه جا كوتاه است براي رو كردن دست كلاهبرداران سايت‌هاي شرط‌بندي تجربه خود را در اينستاگرام به اشتراك مي‌گذارند. بيشتر مالباخته‌ها تصويري از خود منتشر نمي‌كنند، چون مجرم به حساب مي‌آيند، اما در پست‌هاي اينستاگرامي به انواع شگردهاي كلاهبرداري سايت‌هاي شرط‌بندي اشاره كرده‌اند. يكي ديگر از اتفافاتي كه به شرط تيزبيني كاربران مي‌تواند به توقف فعاليت آنها در سايت‌هاي شرط‌بندي منجر شود، توجه به افشاگري‌هاي اينستاگرامي است. رو كردن ترفندهاي كلاهبرداري سايت‌هاي شرط‌بندي و افشاي روش‌هاي كلاهبرداري سايت‌هاي قمار.دستكاري سايت و تغيير نسبت برد و باخت يكي از ترفندهايي است كه توسط مديران سابق پنل شرط‌بندي رو شده است. يكي از كاربران در پستي كه در اينستاگرام منتشر كرده مي‌گويد 17 ميليون تومان بردم اما هر چقدر تلاش كردم نتوانستم مجدد وارد سايت شوم.نه مي‌توانستم ثبت شرط كنم نه برداشتي انجام دهم. متوجه شدم حسابم را در سايت بسته‌اند و به همين راحتي پولم را بالا كشيدند. همه ترفندهايي كه براي بالا كشيدن پول كاربران سايت‌هاي شرط‌بندي از آن استفاده مي‌شود يك طرف، «فيشينگ» هم يك طرف. فيشينگ يعني تلاش براي به دست آوردن اطلاعاتي مانند نام كاربري، گذرواژه، اطلاعات حساب بانكي افراد. هكرها به درگاه‌هاي بانكي ناامن وصل مي‌شوند و حساب كاربران را خالي مي‌كنند.حالا سايت‌هاي شرط‌بندي ميزبان بي‌رحمانه‌ترين روش‌هاي فيشينگ است. فقط كافي است وارد سايت شرط‌بندي شويد و اطلاعات كارت بانكي‌تان را براي شارژ حساب وارد كنيد، هكرها در چشم‌برهم‌زدني همه موجودي حساب‌تان را خالي مي‌كنند. دست هكرها با مديران سايت‌هاي شرط‌بندي در يك كاسه است، هر چند مديران سايت‌ها زيربار اين تباني نمي‌روند.»بنا به گفته مسوولان حوزه انتظامي، دليل اصلي افزايش شرط‌بندي اينترنتي و قمار آنلاين ظرف 9 ماه گذشته، شيوع ويروس كرونا بوده و در واقع، بيكاري و بي‌پولي و بي‌حوصلگي بسياري افرادي كه يا شغل خود را از دست داده‌اند يا مجبور به خانه‌نشيني به دليل ترس از ابتلا به كرونا شده‌اند، راهي آسانتر از سر زدن به يك سايت شرط‌بندي آنلاين پيش پاي‌شان نگذاشته است. شرط‌بندي آنلاين و قمار اينترنتي، اعتيادي است كه فرد معتاد و حتي خانواده او تا زماني كه آخرين ريال سرمايه و پول و پس‌‌انداز روانه گلوي صاحبان سايت مي‌شود، باور ندارند كه اين فرد گرفتار تلخ‌ترين و خشن‌ترين نوع اعتياد شده است.البته در مجموع، به دليل جرم‌انگاري بسيار سخت‌گيرانه قمار در ايران، تا امروز و ظرف 42 سال گذشته هم هيچ توجهي به درد معتادان قمار نشده و اگر كوچك‌ترين تلاشي از سوي درمانگران اعتياد و محققان علوم رفتاري براي يافتن روش‌هاي درمان اعتياد به قمار صورت گرفته، به دليل بي‌توجهي دولت‌ها و تداوم تشديد جرم انگاري اين اعتياد خاموش، در نطفه خاموش شده است. امروز در ايران، اغلب انواع اعتياد؛ اعتياد به پرخوري، سكس، مواد مخدر، الكل و سيگار، هم درمان دارويي و غيردارويي دارد و هم گروه‌هاي معتادان گمنام كه در واقع گروهي از بهبوديافتگان هستند، در جلسات مستمر با بازخواني تجربيات و خاطرات تلخ از دوران اعتياد خود، يكديگر را به پايبندي بر پاكي تشويق مي‌كنند. معتادان قمار در ايران، نگون‌بخت‌ترين معتادان هستند چون نه از اعتيادشان باخبرند، نه از بهبودي‌شان دركي دارند و زماني از درد وابستگي به قمار باخبر مي‌شوند كه ريالي در جيب‌شان نمانده و در اين زمان است كه دست از قمار مي‌كشند بدون آنكه درمان شده باشند و دوباره به محض به دست آوردن اولين وجه قابل شمارش كه مهم هم نيست براي چه كاري و متعلق به كدام اولويت حياتي زندگي باشد، خود را پاي ميز حاضر مي‌بينند. خودكشي در اين بيماران، درصد بالايي دارد و اين بيماران به‌شدت در معرض انواع ديگر اعتياد از جمله الكل و مواد مخدر هم هستند ضمن آنكه زماني كه سرمايه و زندگي و پس اندازشان را مي‌بازند، نه به دليل بي‌پول شدن و از دست دادن زحمات يك عمر، بلكه به دليل ناتواني از رفتن به قمار دچار افسردگي شديد شده و مرگ زودهنگام در اين زمان به سراغ اين بيماران فراموش شده مي‌آيد.يكي از دلايل اعتياد به قمار مانند انواع ديگر اعتياد، فراموش كردن دشواري‌هاي زندگي است. مشكلات خانوادگي، شكست‌هاي عاطفي، شكست‌هاي شغلي، بيكاري و حتي چالش‌هاي سياسي و اقتصادي و اجتماعي در گرايش افراد به قمار موثر است و بدتر آنكه قمار و شرط‌بندي آنلاين، تاثيرات مخرب‌تري دارد چون يك فرد شكست خورده، مي‌تواند ساعت‌ها و روزها در گوشه‌اي از خانه بنشيند و تمام زندگي‌اش را ببازد و هيچ يك از اعضاي خانواده هم متوجه سقوط مرحله به مرحله اين فرد در گرداب قمار نشوند تا زماني كه ديگر «بازي» تمام شده استحمله تند روزنامه کیهان به اردوغان : خودشیرینروزنامه کیهان در یادداشتی در واکنش به سخنان جنجالی اردوغان نوشت:مشکل اردوغان تنها بی‌خبری از بدیهی‌ترین مسائل تاریخی نیست، بلکه مشکل اساسی‌تر، بهره بسیار اندک ایشان از هوش و درک سیاسی است.حسین شریعتمداری مدیر مسئول روزنامه کیهان در یادداشتی با تیتر « آقای اردوغان بقیه شعر را هم بخوانید!»، نوشت:روز جمعه، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که در مراسم رژه ارتش جمهوری آذربایجان در باکو شرکت کرده بود، در سخنرانی خود به یک بیت از شعری که به زبان آذری سروده شده بود اشاره کرد، با این مضمون که؛ «ارس را جدا کردند و آن را با میله و سنگ پُر کردند / من از تو جدا نمی‌شدم، به زور جدایمان کردند»! این بخش از سخن اردوغان با واکنش‌های منفی فراوانی روبه‌رو شد که در گزارش‌های کیهان آمده است. در این وجیزه، اما، از زاویه دیگری به ماجرا نگاه شده است؛۱- اردوغان با اشاره به این بیت، برخلاف آنچه در پی آن بود، به صراحت اعتراف می‌کند که جمهوری کنونی آذربایجان بخشی از ایران است که به زور -بخوانید با بی‌کفایتی شاهان قاجار- از سرزمین مادری خود جدا شده است. توضیح آنکه، جمهوری کنونی آذربایجان همراه با بخش‌های وسیع دیگری از قفقاز در سال ۱۱۹۲ شمسی (۱۸۱۳ میلادی) و در جریان معاهده استعماری و ننگین گلستان از خاک ایران جدا شد. بیتی که اردوغان به آن استناد می‌کند، از جمله اشعار حماسی فراوانی است که مردم آذربایجان در هر دو سوی باقی‌مانده و جداشده آن سامان، در اعتراض به بی‌کفایتی شاهان قاجار و در غم جدایی این بخش از سرزمین ایران سروده و زمزمه می‌کردند.۲- اردوغان نمی‌داند که خواندن و انتشار اینگونه اشعار (شعر حسرت) نه فقط در آذربایجان تحت اشغال شوروی سابق، بلکه در جمهوری آذربایجان هم به این علت که نشانه نارضایتی مردم از این جدایی است، جرم تلقی می‌شده و هنوز هم می‌شود. از این روی باید گفت اردوغان با بی‌خبری خود از تاریخ، به جای خودشیرینی برای دشمنان ایران و اسلام -بخوانید آمریکا و اسرائیل و عربستان- کام آنها را تلخ کرده است!.۳- مشکل اردوغان تنها بی‌خبری از بدیهی‌ترین مسائل تاریخی نیست، بلکه مشکل اساسی‌تر، بهره بسیار اندک ایشان از هوش و درک سیاسی است. رئیس‌جمهور ترکیه باید می‌دانست که آذربایجان بخش جدا شده‌ای از سرزمین ایران است و اگر از کمترین بهره هوشی برخوردار بود، این نکته بدیهی را درک می‌کرد که فقط کسانی می‌توانند از «جدایی ارس» نگران و ناراضی باشند که ارس بخشی از سرزمین مادری آنها بوده است. این نکته به وضوح از شعری که اردوغان به آن اشاره کرده است نیز قابل فهم است. شاعر از جدایی ارس گلایه می‌کند و به کسانی که آن را از ایران جدا کرده‌اند اعتراض دارد.خُب، مگر نه اینکه ارس متعلق به ایران بوده است؟ بنابراین اردوغان بااندک بهره هوشی می‌توانست بفهمد که نه فقط ایران مخاطب شاعر در اعتراض به جدایی ارس نیست، بلکه آرزوی او، بازگشت بخش جدا شده به سرزمین مادری است. به بیان دیگر، اردوغان درحالی که قصد مجیزگویی برای دولت جمهوری آذربایجان را داشته است، حاکمیت آن را زیر سؤال برده و خواستار الحاق جمهوری آذربایجان به سرزمین مادری خود شده است
روزنامه اعتماد: بانك مركزي از امكان شناسايي هوشمند درگاه‌هاي مرتبط با قمار و شرط‌بندي خبر داده است. بنا بر اعلام اخير روابط عمومي بانك مركزي، علاوه بر تشكيل كارگروه تخصصي براي مقابله با درگاه‌هاي مرتبط با قمار و شرط‌بندي، همكاري مشتركي هم با پليس فضاي توليد و تبادل اطلاعات (فتا)، مركز مبارزه با پولشويي وزارت اقتصاد و معاونت فضاي مجازي دادستاني كل كشور در جريان است، علاوه بر آنكه آيين‌نامه «مبارزه با سايت‌هاي شرط‌بندي و قمار» توسط بانك مركزي تدوين و به شبكه بانكي ابلاغ شده تا شناسايي هوشمند سايت‌هاي قمار و شرط‌بندي را تسهيل كند.
بنا به اعلام بانك مركزي، نه تنها صاحبان سايت‌هاي شرط‌بندي كه با اجاره سايت‌هاي كسب و كار پربازديد يا اجاره كارت‌هاي بانكي با وعده پرداخت‌هاي كلان مرتكب جرم مي‌شوند، قماربازاني هم كه وارد اين سايت‌ها شده و اقدام به قمار آنلاين مي‌كنند، در مراحل شناسايي هوشمند، تحت پيگرد قضايي قرار خواهند گرفت.
مقابله با سايت‌هاي قمار و شرط‌بندي آنلاين، از نيمه تابستان سال گذشته و به دنبال صدور بخشنامه دادستان كل كشور شدت گرفت.
اين بخشنامه علاوه بر آنكه هرگونه پيش‌بيني نتايج مسابقات ورزشي به ازاي اخذ وجه از كاربران اينترنت و فضاي مجازي و پرداخت جايزه به برندگان را، مصداق قمار دانسته و ارتكاب قمار با هر وسيله و ابزاري ولو در فضاي مجازي و سايت‌هاي قمار را حرام و جرم محسوب كرده، طراحي و راه‌اندازي سايت قمار را همپاي داير كردن مكان براي قماربازي و مشمول ماده ۷۰۸ قانون مجازات اسلامي (بخش تعزيرات) برشمرده علاوه بر اينكه شرط‌بندي بر نتايج هر مسابقه ولو با عنواني غير از «قمار» را حرام و مصداق بارز تحصيل مال از طريق نامشروع و مشمول ماده ۲ قانون تشديد مجازات مرتكبان ارتشاء، اختلاس و كلاهبرداري اعلام كرده است. در بندهاي ديگر از اين بخشنامه، اقدام افرادي كه كارت بانكي خود را به هر نحو براي وصول هزينه شركت در قمار و شرط‌بندي نتيجه مسابقات در اختيار ديگري قرار دهند و همچنين، هر شخصي كه در طراحي سايت يا اجاره فضاي ميزباني همكاري داشته باشد، به علت تسهيل وقوع جرم، مصداق معاونت در جرم خواهد بود.
تابستان امسال، رييس پليس سايبري كشور با استناد به تاكيد مواد 705 تا 711 قانون مجازات اسلامي درباره جرم انگاري هر نوع قمار ولو قمار اينترنتي در ايران، از مسدود كردن ۳۰ هزار سايت و شناسايي 6 هزار سايت مرتبط با قمار و شرط‌بندي و تشكيل 2 هزار و 884 پرونده قضايي از ابتداي سال 98 تا تير ماه 99 خبر داد.
سردار وحيد مجيد چندي قبل هم ضمن تاكيد بر افزايش صعودي سايت‌هاي قمار و شرط‌بندي از سال 96 تاكنون، دليل رشد فعاليت اين شبكه‌ها را، افزايش تعداد كاربران اينترنت و شبكه‌هاي اجتماعي مثل اينستاگرام و تلگرام در كشور اعلام كرده و گفته بود: «در سال 90، تعداد اين سايت‌ها به تعداد انگشتان دست هم نبود ولي در سال‌هاي ۹۷ و ۹۸، ۹۵۰۰ سايت فعال در اين حوزه را شناسايي كرديم و ۱۹۲۰متهم دستگير و تحويل مقام قضايي شدند. در 8 ماه امسال هم 3هزار و 500 سايت شرط‌بندي را شناسايي و ۶۰۳ متهم را در اين رابطه دستگير كرديم. البته دستگير‌شدگان، سرپل‌هاي ارتباطي در داخل كشور هستند اما افرادي كه در خارج از كشور اين شبكه‌ها را هدايت مي‌كنند هم، تحت پيگرد قرار مي‌دهيم چنانكه چندي قبل يكي از اين سركرده‌ها را در خارج از كشور دستگير كرديم و به ايران بازگردانديم و حالا هم يكي ديگر از سركرده‌ها با لقب پدرخوانده سايت‌هاي شرط‌بندي، در تركيه زندگي مي‌كند كه اقدامات لازم قضايي – پليسي براي بازگرداندن او و همدستانش به كشور انجام شده و پيگير آن هستيم.»
ظرف روزهاي گذشته، گزارش‌هايي در خبرگزاري فارس و خبرگزاري ايلنا درباره مالباختگان سايت‌هاي شرط‌بندي و قمار اينترنتي منتشر شد و تعدادي از مالباختگان، در اين گزارش‌ها، حكايت از دست دادن سرمايه و معتاد شدن به برد و باخت‌هاي بي‌سرانجام در شرط‌بندي‌هاي مجازي را نقل كرده بودند. يكي از قربانيان اين اعتياد خاموش، در اين گزارش‌ها نقل مي‌كند كه: «كار درست و حسابي نداشتم. پدرم راننده تاكسي بود. صبح‌ها او روي ماشين كار مي‌كرد و بعدازظهرها من. وسوسه شدم و با مشخصات پدرم ID ساختم و عضو سايت شرط‌بندي شدم. شماره كارت پدرم را وارد كردم و دو هفته بازي كردم. يكي- دو برد سبك هم داشتم، پولش را هم برايم ريختند. اما فقط مي‌خواستند اعتمادم را جلب كنند. در اين فكر بودم كه چطور پدرم را راضي كنم تا وامي را كه از تاكسيراني گرفته به من بدهد تا با آن شرط‌بندي كنم، اما هكرهاي سايت شرط‌بندي، خودشان زحمت برداشت از حساب او را كشيده بودند و حساب پدرم را هك كردند. من ماندم و شرمندگي و دفترچه اقساط پرداخت نشده.»
يكي ديگر از مالباختگان هم روايت خود از باخت سرمايه‌اش در قمار اينترنتي را چنين تعريف كرده است: «شگرد سايت‌هاي شرط‌بندي اين است كه وقتي شخصي براي اولين بار و با رقم پايين عضو سايت شود، با رقم‌هاي پايين چند بار به كاربر برد مي‌دهد تا اعتمادش جلب شود و از نظر روانشناسي او را معتاد قمار مي‌كند. وقتي طرف اعتماد كرد و براي به دست آوردن پول بيشتر، حساب را با مبلغ بالا شارژ كرد آن وقت است كه او را به خاك سياه مي‌نشاند.كازينو آنلاين را طوري دستكاري مي‌كنند كه تو ببازي. البته وقتي هم برنده مي‌شوي مثل آب خوردن پولت را بالا مي‌كشند و نمي‌تواني برداشت كني. من اوايل شبي دو ميليون حسابم را شارژ مي‌كردم. يك شب بازي را بردم و موجودي را به 5 ميليون تومان رساندم.وقتي خواستم يك ميليون از اين مبلغ را برداشت كنم ديدم موجودي حسابم در سايت صفر شده است. اسكرين‌شات گرفتم و به ادمين سايت پيام دادم و پرسيدم چرا حسابم صفر شده. نوشت حتما قواعد بازي را رعايت نكردي….. من معتاد قمار شده بودم. با اينكه ديدم پولم را در سايت بالا كشيدند اما كوتاه نيامدم و باز هم بازي كردم. تا جايي پيش رفتم كه در يك هفته 130 ميليون تومان پولم را در سايت از دست دادم و باختم. خانواده‌ام متوجه ماجرا شدند و اوضاع خانه به هم ريخت. خودم هم خسته شده بودم.
اين باخت سنگين حالم را حسابي بد كرده بود و همان شب تصميم گرفتم دور سايت شرط‌بندي را براي هميشه خط بكشم. صبح با صداي پيامك گوشي از خواب بيدار شدم و با ديدن پيامك برداشت 70 ميليون تومان از حسابم شوكه شدم. ساعت 6 صبح، هكرهاي سايت شرط‌بندي‌دار و ندارم را بالا كشيدند.»در گزارش‌هاي منتشر شده در خبرگزاري‌هاي ايلنا و فارس، ادعا شده كه سايت‌هاي شرط‌بندي و قمار آنلاين، با استفاده ابزاري از برخي چهره‌هاي سرشناس هنري يا ورزشي كه به خارج از ايران مهاجرت كرده‌اند، هواداران آنها را فريب داده و به ورود به دنياي فاني و بي‌بازگشت قمار آنلاين ترغيب مي‌كنند. در اين گزارش‌ها همچنين ادعا شده كه اين چهره‌هاي سرشناس كه تا چندي قبل هم، هنرمندان و ورزشكاران موفقي در ايران بودند اما به هر دليلي، مهاجرت به كشورهاي همسايه را ترجيح دادند، با تبليغات واقعي يا غيرواقعي درباره كسب سودهاي هنگفت و ميلياردي از شرط‌بندي آنلاين، با صاحبان سايت‌هاي شرط‌بندي، همدست مي‌شوند و با تبليغاتي كه اثبات صحت و سقمش هم براي هواداران آنها ممكن نيست، هزاران جوان را به عضويت در سايت‌هاي شرط‌بندي و قمار آنلاين در كشور ترغيب مي‌كنند. در اين گزارش‌ها، اين نكته بسيار نگران‌كننده هم مورد هشدار قرار گرفته كه با وجود دستيابي پليس فتا و ساير دستگاه‌هاي مقابله به برخي گردانندگان اين سايت‌ها و شناسايي و دستگيري آنها، هيچ عدد دقيقي از گردش مالي واقعي قمار آنلاين و شرط‌بندي در فضاي مجازي وجود ندارد چون سران اصلي اين سايت‌ها، به روال معمول تمام جرايم زيرزميني، صاحبان قدرت و ثروت هستند كه با استفاده از نفوذ خود، سپري غيرقابل نفوذ براي خود مي‌سازند و بنابراين، حالا و ظرف اين دهه، شرط‌بندي در فضاي مجازي در ايران، از آن دسته جرايم سازمان يافته‌اي است كه صاحب اتاق فكر و مجهز به گردانندگان بومي براي اداره روند داخلي سايت و متكي به شبكه بين‌المللي براي پولشويي و ذخيره سود اصلي اين جرم سازمان يافته است.
در يكي از گزارش‌هاي منتشر شده در خبرگزاري فارس، خبرنگار در لباس بازيكن وارد يك سايت شرط‌بندي شده و مراحل ورود و شروع بازي را مرحله به مرحله چنين تعريف مي‌كند:« از سر كنجكاوي يا با روياي يك شبه پولدار شدن، يكي از پيچ‌هاي دلال‌هاي قمارباز را بالا مي‌كشيد و وارد يكي از سايت‌هاي شرط‌بندي مي‌شويد. ورود به اين سايت‌ها مثل آب خوردن است. طبق قانون، فعاليت سايت‌هاي شرط‌بندي در ايران ممنوع است اما از آنجا كه سرور بسياري از سايت‌هاي شرط‌بندي فارسي‌زبان در خارج از ايران اداره مي‌شود، حتي در صورت مسدود شدن دامنه آنها در ايران، كاربران با استفاده از فيلترشكن مي‌توانند وارد سايت شوند. مشخصات را وارد مي‌كنيد. بدون هيچ مشكلي هر ايميل و شماره همراهي كه تمايل داريد را در سايت ثبت مي‌كنيد. از تاييديه هم خبري نيست.
حالا نوبت شارژ حساب است. براي آنكه پا پس نكشيد، با مبلغ كم مي‌توانيد به جمع قماربازان مجازي وارد شويد، حتي با 20 هزار تومان. براي شارژ كردن حساب هم هيچ راهي نداريد جز اينكه به درگاه بانكي وصل شويد و اطلاعات كارت‌تان را وارد كنيد، همه اطلاعات كارت‌تان. از شماره كارت تا رمز دوم و رمز اينترنتي. درگاه‌هاي بانكي كه با سايت‌هاي شرط‌بندي كار مي‌كنند، يا جعلي است يا اجاره‌اي و ناامن. حالا پول قرار است به حساب كجا واريز شود؟ حساب‌هاي اجاره‌اي! مديران سايت‌هاي شرط‌بندي فكر همه جا را كرده‌اند و براي جلوگيري از مسدود شدن حساب سايت توسط پليس فتا، از حساب‌هاي اجاره‌اي استفاده مي‌كنند؛ صدها حساب اجاره‌اي كه براي افراد معمولي است؛ افراد داوطلب با واسطه با سايت كار مي‌كنند، حساب‌شان را اجاره مي‌دهند و درصد ناچيزي از تراكنش‌ها مي‌شود سهم آنها در اين پولشويي. هر سايت شرط‌بندي چندين پشتيبان آنلاين دارد. پشتيبان آنلاين موظف است در كوتاه‌ترين زمان شماره كارت را براي شما ارسال كند. صاحبان حساب‌ها هم هيچ اختياري براي برداشت و انتقال پول ندارند. علاوه بر پشتيبان، هر سايت شرط‌بندي ادمين‌هايي در ايران دارد. كار اين ادمين‌ها حساب به حساب كردن مبالغ است. پشت سايت‌هاي شرط‌بندي يك شبكه پولشويي در داخل كشور وجود دارد. واسطه‌هاي اين پولشويي، سرمايه ايرانيان را تبديل به ارز كرده و توسط صرافي‌هاي خاص به حساب صاحب اصلي مديران سايت شرط‌بندي در خارج از ايران حواله مي‌كنند. بعد از ثبت نام شما در سايت شرط‌بندي، شارژ حساب كاربري و وارد كردن اطلاعات كارت‌تان، بازي تازه شروع مي‌شود.
مديران سايت‌هاي شرط‌بندي قواعد بازي را خيلي خوب بلدند. آنها كاربران تازه وارد را كه با مبالغ پايين حساب‌شان را شارژ كرده‌اند با چند برد و زياد شدن پول در بدو ورود به دنياي قمار آنلاين سر ذوق مي‌آورند. نوجواني كه هنوز اول راه است، 20هزار تومان حساب كاربري‌اش را شارژ مي‌كند و با برد در چند شرط‌بندي، مانده حسابش در سايت به 200 هزار تومان مي‌رسد. اين پول براي كسب اعتماد، قابل برداشت است. حالا اين افزايش بي‌زحمت سرمايه اوليه، زيرزبان كاربر بخت برگشته مزه مي‌كند، با اين بردها تصور مي‌كند اگر همين طور ادامه دهد شايد بتواند در آينده‌اي نزديك پولدار شود. به همين راحتي در دام سايت‌هاي شرط‌بندي مي‌افتد و از هر كجا كه فكرش را مي‌كند پول جور مي‌كند براي ادامه شرط‌بندي؛ بي‌خبر از آنچه قرار است بر سرش بيايد. شرط‌بندي هميشه بر سر مبالغ پايين نيست. بسياري از كاربران همه دار و ندارشان را در قمار آنلاين از دست مي‌دهند. اين مالباخته‌ها كه دست‌شان از همه جا كوتاه است براي رو كردن دست كلاهبرداران سايت‌هاي شرط‌بندي تجربه خود را در اينستاگرام به اشتراك مي‌گذارند. بيشتر مالباخته‌ها تصويري از خود منتشر نمي‌كنند، چون مجرم به حساب مي‌آيند، اما در پست‌هاي اينستاگرامي به انواع شگردهاي كلاهبرداري سايت‌هاي شرط‌بندي اشاره كرده‌اند. يكي ديگر از اتفافاتي كه به شرط تيزبيني كاربران مي‌تواند به توقف فعاليت آنها در سايت‌هاي شرط‌بندي منجر شود، توجه به افشاگري‌هاي اينستاگرامي است. رو كردن ترفندهاي كلاهبرداري سايت‌هاي شرط‌بندي و افشاي روش‌هاي كلاهبرداري سايت‌هاي قمار.دستكاري سايت و تغيير نسبت برد و باخت يكي از ترفندهايي است كه توسط مديران سابق پنل شرط‌بندي رو شده است. يكي از كاربران در پستي كه در اينستاگرام منتشر كرده مي‌گويد 17 ميليون تومان بردم اما هر چقدر تلاش كردم نتوانستم مجدد وارد سايت شوم.
نه مي‌توانستم ثبت شرط كنم نه برداشتي انجام دهم. متوجه شدم حسابم را در سايت بسته‌اند و به همين راحتي پولم را بالا كشيدند. همه ترفندهايي كه براي بالا كشيدن پول كاربران سايت‌هاي شرط‌بندي از آن استفاده مي‌شود يك طرف، «فيشينگ» هم يك طرف. فيشينگ يعني تلاش براي به دست آوردن اطلاعاتي مانند نام كاربري، گذرواژه، اطلاعات حساب بانكي افراد. هكرها به درگاه‌هاي بانكي ناامن وصل مي‌شوند و حساب كاربران را خالي مي‌كنند.حالا سايت‌هاي شرط‌بندي ميزبان بي‌رحمانه‌ترين روش‌هاي فيشينگ است. فقط كافي است وارد سايت شرط‌بندي شويد و اطلاعات كارت بانكي‌تان را براي شارژ حساب وارد كنيد، هكرها در چشم‌برهم‌زدني همه موجودي حساب‌تان را خالي مي‌كنند. دست هكرها با مديران سايت‌هاي شرط‌بندي در يك كاسه است، هر چند مديران سايت‌ها زيربار اين تباني نمي‌روند.»بنا به گفته مسوولان حوزه انتظامي، دليل اصلي افزايش شرط‌بندي اينترنتي و قمار آنلاين ظرف 9 ماه گذشته، شيوع ويروس كرونا بوده و در واقع، بيكاري و بي‌پولي و بي‌حوصلگي بسياري افرادي كه يا شغل خود را از دست داده‌اند يا مجبور به خانه‌نشيني به دليل ترس از ابتلا به كرونا شده‌اند، راهي آسانتر از سر زدن به يك سايت شرط‌بندي آنلاين پيش پاي‌شان نگذاشته است. شرط‌بندي آنلاين و قمار اينترنتي، اعتيادي است كه فرد معتاد و حتي خانواده او تا زماني كه آخرين ريال سرمايه و پول و پس‌‌انداز روانه گلوي صاحبان سايت مي‌شود، باور ندارند كه اين فرد گرفتار تلخ‌ترين و خشن‌ترين نوع اعتياد شده است.
البته در مجموع، به دليل جرم‌انگاري بسيار سخت‌گيرانه قمار در ايران، تا امروز و ظرف 42 سال گذشته هم هيچ توجهي به درد معتادان قمار نشده و اگر كوچك‌ترين تلاشي از سوي درمانگران اعتياد و محققان علوم رفتاري براي يافتن روش‌هاي درمان اعتياد به قمار صورت گرفته، به دليل بي‌توجهي دولت‌ها و تداوم تشديد جرم انگاري اين اعتياد خاموش، در نطفه خاموش شده است. امروز در ايران، اغلب انواع اعتياد؛ اعتياد به پرخوري، سكس، مواد مخدر، الكل و سيگار، هم درمان دارويي و غيردارويي دارد و هم گروه‌هاي معتادان گمنام كه در واقع گروهي از بهبوديافتگان هستند، در جلسات مستمر با بازخواني تجربيات و خاطرات تلخ از دوران اعتياد خود، يكديگر را به پايبندي بر پاكي تشويق مي‌كنند. معتادان قمار در ايران، نگون‌بخت‌ترين معتادان هستند چون نه از اعتيادشان باخبرند، نه از بهبودي‌شان دركي دارند و زماني از درد وابستگي به قمار باخبر مي‌شوند كه ريالي در جيب‌شان نمانده و در اين زمان است كه دست از قمار مي‌كشند بدون آنكه درمان شده باشند و دوباره به محض به دست آوردن اولين وجه قابل شمارش كه مهم هم نيست براي چه كاري و متعلق به كدام اولويت حياتي زندگي باشد، خود را پاي ميز حاضر مي‌بينند. خودكشي در اين بيماران، درصد بالايي دارد و اين بيماران به‌شدت در معرض انواع ديگر اعتياد از جمله الكل و مواد مخدر هم هستند ضمن آنكه زماني كه سرمايه و زندگي و پس اندازشان را مي‌بازند، نه به دليل بي‌پول شدن و از دست دادن زحمات يك عمر، بلكه به دليل ناتواني از رفتن به قمار دچار افسردگي شديد شده و مرگ زودهنگام در اين زمان به سراغ اين بيماران فراموش شده مي‌آيد.
يكي از دلايل اعتياد به قمار مانند انواع ديگر اعتياد، فراموش كردن دشواري‌هاي زندگي است. مشكلات خانوادگي، شكست‌هاي عاطفي، شكست‌هاي شغلي، بيكاري و حتي چالش‌هاي سياسي و اقتصادي و اجتماعي در گرايش افراد به قمار موثر است و بدتر آنكه قمار و شرط‌بندي آنلاين، تاثيرات مخرب‌تري دارد چون يك فرد شكست خورده، مي‌تواند ساعت‌ها و روزها در گوشه‌اي از خانه بنشيند و تمام زندگي‌اش را ببازد و هيچ يك از اعضاي خانواده هم متوجه سقوط مرحله به مرحله اين فرد در گرداب قمار نشوند تا زماني كه ديگر «بازي» تمام شده است
حمله تند روزنامه کیهان به اردوغان : خودشیرین
روزنامه کیهان در یادداشتی در واکنش به سخنان جنجالی اردوغان نوشت:مشکل اردوغان تنها بی‌خبری از بدیهی‌ترین مسائل تاریخی نیست، بلکه مشکل اساسی‌تر، بهره بسیار اندک ایشان از هوش و درک سیاسی است.
حسین شریعتمداری مدیر مسئول روزنامه کیهان در یادداشتی با تیتر « آقای اردوغان بقیه شعر را هم بخوانید!»، نوشت:
روز جمعه، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که در مراسم رژه ارتش جمهوری آذربایجان در باکو شرکت کرده بود، در سخنرانی خود به یک بیت از شعری که به زبان آذری سروده شده بود اشاره کرد، با این مضمون که؛ «ارس را جدا کردند و آن را با میله و سنگ پُر کردند / من از تو جدا نمی‌شدم، به زور جدایمان کردند»! این بخش از سخن اردوغان با واکنش‌های منفی فراوانی روبه‌رو شد که در گزارش‌های کیهان آمده است. در این وجیزه، اما، از زاویه دیگری به ماجرا نگاه شده است؛
۱- اردوغان با اشاره به این بیت، برخلاف آنچه در پی آن بود، به صراحت اعتراف می‌کند که جمهوری کنونی آذربایجان بخشی از ایران است که به زور -بخوانید با بی‌کفایتی شاهان قاجار- از سرزمین مادری خود جدا شده است. توضیح آنکه، جمهوری کنونی آذربایجان همراه با بخش‌های وسیع دیگری از قفقاز در سال ۱۱۹۲ شمسی (۱۸۱۳ میلادی) و در جریان معاهده استعماری و ننگین گلستان از خاک ایران جدا شد. بیتی که اردوغان به آن استناد می‌کند، از جمله اشعار حماسی فراوانی است که مردم آذربایجان در هر دو سوی باقی‌مانده و جداشده آن سامان، در اعتراض به بی‌کفایتی شاهان قاجار و در غم جدایی این بخش از سرزمین ایران سروده و زمزمه می‌کردند.
۲- اردوغان نمی‌داند که خواندن و انتشار اینگونه اشعار (شعر حسرت) نه فقط در آذربایجان تحت اشغال شوروی سابق، بلکه در جمهوری آذربایجان هم به این علت که نشانه نارضایتی مردم از این جدایی است، جرم تلقی می‌شده و هنوز هم می‌شود. از این روی باید گفت اردوغان با بی‌خبری خود از تاریخ، به جای خودشیرینی برای دشمنان ایران و اسلام -بخوانید آمریکا و اسرائیل و عربستان- کام آنها را تلخ کرده است!.
۳- مشکل اردوغان تنها بی‌خبری از بدیهی‌ترین مسائل تاریخی نیست، بلکه مشکل اساسی‌تر، بهره بسیار اندک ایشان از هوش و درک سیاسی است. رئیس‌جمهور ترکیه باید می‌دانست که آذربایجان بخش جدا شده‌ای از سرزمین ایران است و اگر از کمترین بهره هوشی برخوردار بود، این نکته بدیهی را درک می‌کرد که فقط کسانی می‌توانند از «جدایی ارس» نگران و ناراضی باشند که ارس بخشی از سرزمین مادری آنها بوده است. این نکته به وضوح از شعری که اردوغان به آن اشاره کرده است نیز قابل فهم است. شاعر از جدایی ارس گلایه می‌کند و به کسانی که آن را از ایران جدا کرده‌اند اعتراض دارد.
خُب، مگر نه اینکه ارس متعلق به ایران بوده است؟ بنابراین اردوغان بااندک بهره هوشی می‌توانست بفهمد که نه فقط ایران مخاطب شاعر در اعتراض به جدایی ارس نیست، بلکه آرزوی او، بازگشت بخش جدا شده به سرزمین مادری است. به بیان دیگر، اردوغان درحالی که قصد مجیزگویی برای دولت جمهوری آذربایجان را داشته است، حاکمیت آن را زیر سؤال برده و خواستار الحاق جمهوری آذربایجان به سرزمین مادری خود شده است